Δέκατη Επετειακή Σύνοδος Κορυφής Euromed 27-28 Νοεμβρίου 2005

Η Σύνοδος Κορυφής της Βαρκελώνης, που πραγματοποιήθηκε στις 27 και 28 Νοεμβρίου, σήμανε την πολιτική ενίσχυση μιας μοναδικής διαδικασίας περιφερειακής συνεργασίας, η οποία ξεκίνησε το 1995, όταν η Ισπανία είχε την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωμεσογειακή Εταιρική Σχέση (Euromed), που ιδρύθηκε το 1995, αποσκοπούσε στην επίτευξη σταθερότητας και ανάπτυξης στη Μεσόγειο και κάλυπτε την πολιτική, οικονομική και κοινωνική συνεργασία. Συγκεκριμένα η Δήλωση της Βαρκελώνης που υιοθετήθηκε στην Ευρωμεσογεική Υπουργική Διάσκεψη της Βαρκελώνης στις 27 και 28 Νοεμβρίου 1995 ,καλύπτει τρία κύρια ζητήματα: α) εταιρική σχέση στον πολιτικό τομέα και τον τομέα της ασφαλείας, με στόχο την εγκαθίδρυση ενός κοινού χώρου ειρήνης και σταθερότητας, β) εταιρική σχέση στον οικονομικό και χρηματοπιστωτικό τομέα, με στόχο την οικοδόμηση ενός χώρου κοινής ευημερίας, ιδίως με τη σταδιακή καθιέρωση ζώνης ελεύθερων συναλλαγών και γ) εταιρική σχέση στον κοινωνικό, πολιτιστικό και ανθρωπιστικό τομέα, με σκοπό την ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων, την προαγωγή της κατανόησης μεταξύ των πολιτισμών και των ανταλλαγών στο πλαίσιο της κοινωνίας πολιτών.
Η Δήλωση της Βαρκελώνης προβλέπει να συγκαλούνται περιοδικές συνεδριάσεις των Υπουργών Εξωτερικών των μεσογειακών εταίρων και της ΕΕ. Αυτές οι ευρωμεσογειακές συνεδριάσεις θα προετοιμάζονται από την ευρωμεσογειακή επιτροπή της διαδικασίας της Βαρκελώνης που είναι επιφορτισμένη με τη συνέχιση της διαδικασίας και τις προτεραιότητες συνεργασίας.
Για πρώτη φορά, και για τον εορτασμό της 10ης επετείου της Ευρωμεσογειακής Διάσκεψης της Βαρκελώνης, οι χώρες που ανήκουν στην Ευρωμεσογειακή Εταιρική Σχέση συναντήθηκαν σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων στις 27 και 28 Νοεμβρίου 2005. Από τη δημιουργία της Ευρωμεσογειακής Εταιρικής Σχέσης (ή Διαδικασίας της Βαρκελώνης), έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές στη διεθνή σκηνή και στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα να χρειάζεται αναθεωρήσει και να επικαιροποίηση. Προς αυτή τη κατεύθυνση κινήθηκε η συμφωνία του Κώδικα Δεοντολογίας για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας που υιοθετήθηκε στη εν λόγω Σύνοδο Κορυφής. Με τον τρόπο αυτό τα κράτη-μέλη της Συνόδου έδειξαν τη δέσμευση τους για στενότερη συνεργασία και την αποφασιστικότητα τους για αποτελεσματική αντιμετώπισης της πρόκλησης της τρομοκρατίας. Επιπλέον, συμφώνησαν σε ένα Πενταετές Πρόγραμμα Εργασίας που σχεδιάστηκε, μεταξύ άλλων: για την προώθηση του πολιτικού διαλόγου και της μεταρρύθμισης, την αντιμετώπιση περιφερειακών και παγκόσμιων απειλών για την ασφάλεια και τη σταθερότητα, την υποστήριξη της βιώσιμης κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, την επιτάχυνση των κινήσεων προς μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών, εργασίες σχετικά με την απορρύπανση της Μεσογείου, την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού και την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών μέσω μιας συνολικής και ολοκληρωμένης προσέγγισης.
Το 2008 δόθηκε νέα ώθηση στη Euromed μέσω της πολυμερούς Ένωσης για τη Μεσόγειο. Δρομολογήθηκαν περιφερειακά έργα που αφορούσαν τομείς όπως την οικονομία, το περιβάλλον, την ενέργεια και τη μετανάστευση. Ένας χάρτης πορείας για την ανάληψη δράσεων, ο οποίος εγκρίθηκε σε υπουργικό επίπεδο το 2017, δίνει τις βασικές κατευθύνσεις στην Ένωση για τη Μεσόγειο.
Εκτός από τις 27 χώρες της ΕΕ, στην Ένωση για τη Μεσόγειο συμμετέχουν 15 εταίροι: η Αλβανία, η Αλγερία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Ιορδανία, ο Λίβανος, η Μαυριτανία, το Μονακό, το Μαυροβούνιο, το Μαρόκο, η Παλαιστινιακή Αρχή, η Συρία, η Τυνησία και η Τουρκία.
Ορισμένες από αυτές τις χώρες είναι πλέον υποψήφιες χώρες ή δυνάμει υποψήφιες για προσχώρηση στην ΕΕ, ενώ άλλες διαθέτουν προτεραιότητες ή σχέδια δράσης στο πλαίσιο διμερούς συνεργασίας μέσω της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας (ΕΠΓ). Η ανασκόπηση της ΕΠΓ το 2015 εστιάστηκε στη σταθεροποίηση της γειτονίας, στη διαφοροποιημένη προσέγγιση ανά χώρα-εταίρο και στη μεγαλύτερη ανάληψη ευθύνης για τη σχετική πολιτική από όλους τους φορείς. Ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας για την περίοδο 2021-2027 προσφέρει οικονομική στήριξη στην ΕΠΓ και διαθέτει προϋπολογισμό ο οποίος ανέρχεται σε 19 δισεκατομμύρια ευρώ για τις περιοχές γειτονίας μόνο στο πλαίσιο του γεωγραφικού πυλώνα.