Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Essen αποτελεί την τελευταία Σύνοδο Κορυφής στην οποία συμμετείχε ο Jacques Delors ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ήταν ο κύριος πρωτεργάτης της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης. Βοήθησε την Κοινότητα να πραγματοποιήσει τον οραματικό στόχο της ολοκλήρωσης της Εσωτερικής Αγοράς και με τον τρόπο αυτό συνέβαλε αποφασιστικά στο να ξεπεραστεί η περίοδος στασιμότητας στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και να προσδώσει νέα δυναμική στη διαδικασία ολοκλήρωσης. Το δεύτερο μεγάλο επίτευγμα του είναι η οικονομική και νομισματική ένωση, στην οποία έδωσε τη θεμελιώδη βάση της.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Essen όρισε, για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες γραμμές ενεργειών σχετικά με την απασχόληση. Επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση ο αγώνας κατά της ανεργίας, τα συμπεράσματα αυτής της συνάντησης Κορυφής υπογραμμίζουν τα διαρθρωτικά αίτια μεγάλου ποσοστού της ευρωπαϊκής ανεργίας και τον κρίσιμο ρόλο του υπεύθυνου διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και του πολιτικού κόσμου για την επίλυση του προβλήματος.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε ορίσει επίσης πέντε άξονες προτεραιοτήτων για τις πολιτικές των κρατών μελών όσον αφορά την απασχόληση: την προώθηση των επενδύσεων στην επαγγελματική κατάρτιση, ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να παρακολουθούν τις εξελίξεις της τεχνολογίας σε όλη τους τη ζωή-την αύξηση της απασχόλησης σε περιόδους ανάπτυξης (ιδιαίτερα μέσω μιας περισσότερο ευέλικτης οργάνωσης της εργασίας, μιας μισθοδοτικής πολιτικής η οποία θα ευνοεί τις επενδύσεις που δημιουργούν θέσεις εργασίας και της ενθάρρυνσης πρωτοβουλιών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο)- τη μείωση του έμμεσου μισθολογικού κόστους ώστε να ενθαρρυνθεί κυρίως η πρόσληψη ανειδίκευτων εργαζομένων – τη μεγαλύτερη αποδοτικότητα της πολιτικής για την αγορά εργασίας προσδιορίζοντας καλύτερα τα μέτρα αύξησης των μισθών και αξιολογώντας τακτικά την αποδοτικότητα των μέσων της πολιτικής για την αγορά εργασίας -την ενίσχυση των μέτρων που ευνοούν τις ομάδες που πλήττονται ιδιαίτερα από την ανεργία και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα (νέοι που εγκαταλείπουν το εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς πτυχίο, ηλικιωμένοι εργαζόμενοι και γυναίκες).
Οι συστάσεις αυτές εφαρμόστηκαν στα κράτη-μέλη με τη μορφή πολυετών προγραμμάτων. Κάθε χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συντάσσει έκθεση σχετικά με την πορεία της απασχόλησης και τις πολιτικές που ακολουθούν τα κράτη-μέλη, τις οποίες και αξιολογεί με βάση τις καθορισμένες προτεραιότητες.
Τέλος, μεταξύ των άλλων και όσον αφορά την προενταξιακή στρατηγική της ΕΕ, οι δώδεκα Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων υιοθέτησαν το χρηματοδοτικό πρόγραμμα PHARE ως μέσο αρωγής στην πορεία ένταξης των δέκα συνδεδεμένων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, για την προώθηση της ανάπτυξης των υποδομών και της ενδοπεριφερειακής συνεργασίας. Σκοπός είναι το πρόγραμμα PHARE να υποστηρίξει το βασικό στοιχείο της στρατηγικής που είναι η προοδευτική προετοιμασία των χωρών αυτών για την ενσωμάτωση στην εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω της σταδιακής υιοθέτησης του κεκτημένου της εσωτερικής αγοράς της Ένωσης. Σε πολιτικό επίπεδο, η στρατηγική θα υλοποιηθεί μέσω της ανάπτυξης μιας δομημένης σχέσης μεταξύ των συνδεδεμένων χωρών και της Ένωσης.