Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία υπογράφηκε στην πορτογαλική πρωτεύουσα στις 13 Δεκεμβρίου 2007, αποκτά νομική ισχύ. Σκοπός της είναι να δημιουργήσει μια ΕΕ πιο δημοκρατική, πιο αποτελεσματική και πιο ικανή να αντιμετωπίζει «με μία φωνή» παγκόσμια προβλήματα, όπως η κλιματική αλλαγή. Επίσης, προβλέπει μια επίσημη διαδικασία που πρέπει να ακολουθούν τα κράτη μέλη που επιθυμούν να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, γνωστή ως άρθρο 50.
Διαμόρφωσε τις εσωτερικές δομές της, ενίσχυσε τη δημοκρατική λογοδοσία και προλείανε το έδαφος για πολλά επιτεύγματα και δικαιώματα που απολαμβάνουμε όλοι σήμερα.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας ολοκληρώνει τη θεσμική μεταρρύθμιση της ΕΕ και καθιστά νομικά δεσμευτικό τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Το Κοινοβούλιο έχει ισότιμο ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων με τις κυβερνήσεις της ΕΕ σε όλους τους νομικούς τομείς πλην ορισμένων.
Επεκτείνει τη χρήση της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθίσταται ένα καθόλα πλήρες θεσμικό όργανο με δικό του Πρόεδρο. Προηγουμένως, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λειτουργούσε ως άτυπο όργανο και η θέση του επικεφαλής του ήταν ανεπίσημη. Τη θέση κατείχε ο αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης του εκάστοτε κράτους μέλους που ασκούσε την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.