Κατά τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Θεσσαλονίκης στις 19 και 20 Ιουνίου 2003, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων της ΕΕ εξέτασαν το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, αποτέλεσμα των εργασιών της Συνέλευσης για το μέλλον της Ευρώπης. Οι ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν επίσης σε συμφωνία για την εκπόνηση μιας ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης και για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ (ΚΕΠΠΑ). Το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος παρουσιάζει αρκετές καινοτομίες: – την απόδοση νομικής προσωπικότητας στην ΕΕ- τον τερματισμό της εκ περιτροπής Προεδρίας της ΕΕ, με την εκλογή Προέδρου του Συμβουλίου για θητεία δυόμισι ετών- τον περιορισμό του αριθμού των Ευρωπαίων Επιτρόπων σε 15- τη δημιουργία Υπουργού Εξωτερικών της ΕΕ, ιδίως αρμόδιου για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας της ΕΕ (ΚΕΠΠΑ)- την αύξηση των νομοθετικών εξουσιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου- την ενσωμάτωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ στη Συνθήκη- την καθιέρωση του δικαιώματος του πολίτη να κινεί τη νομοθεσία (initiate legislation)- τη δυνατότητα αποχώρησης κράτους-μέλους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο περιθώριο του Συμβουλίου η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Βαλκανίων επιβεβαίωσε την ευρωπαϊκή κατεύθυνση των χωρών της περιοχής.